ترجمه انواع مختلفی دارد که از جمله می‌توان به ترجمه سیاسی اشاره کرد. البته خود سیاست را می‌توان یک زبان نامید. زبان سیاسی خاصی وجود دارد که در آن اصطلاحات و واژگان خاص سیاسی منتقل می‌‎شود. در این مقاله به مهم‌ترین مشکلات ترجمه سیاسی، تعریف و بیان انواع قالب‌های ترجمه سیاسی و موارد مرتبط با این نوع ترجمه خواهیم پرداخت.

ترجمه سیاسی چیست؟

اگر از خود بپرسید سیاست چیست؟ متوجه خواهید شد که ذهنتان شما را به مفهوم استراتژیک مجموعه‌ای از فرآیندها برده است که در چارچوب روابط بین گروه‌ها و دولت‌ها در گردش است. می‌توان گفت سیاست رویه‌هایی است که بر مجموعه‌ای از امور رسمی حاکم است که ماهیت روابط و اقدامات انجام شده توسط دولت‌ها، گروه‌ها یا نهادهای سازمانی مختلف را تعیین می‌کند.

ترجمه در مقایسه با سیاست مفهومی آسان است؛ زیرا ترجمه فرآیند انتقال معانی نوشته شده در متون از زبانی به زبان دیگر با حفظ این معانی است. ترجمه سیاسی Political Translation با توجه به اصطلاحات به کار رفته در آن ویژگی خاص خود را دارد، بنابرین متوجه خواهید شد که اصطلاحات بکار رفته، در محافل عمومی و حتی علمی چندان رواج ندارد و به همین دلیل مترجم سیاسی باید با این اصطلاحات خاص آشنا باشد.

قالب‌های زیادی وجود دارد که می‌توان محتوای سیاسی را در آنها وارد کرد. این قالب‌ها محتوایی هستند که می‌توان بر روی آنها ترجمه سیاسی انجام داد. ما در ادامه مقاله به ذکر آنها خواهیم پرداخت.

قالب‌های ترجمه سیاسی

مقصود از قالب‌های ترجمه سیاسی ساختاری است که در آن می‌توان مطالب سیاسی را نوشت. فرایند ترجمه شامل مجموعه‌ای از ساختارهای قابل ترجمه است و هر یک از این ساختارها ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند. به همین دلیل محقق قبل از انجام این ترجمه باید با این ساختارها آشنا شود که در زیر، مجموعه‌ای از این ساختارها را ارائه می‌کنیم:

1- کتاب‌های سیاسی

کتاب‌هایی هستند که به موضوعات سیاسی می‌پردازند. محقق در ترجمه این کتاب‌ها به اطلاعات زیادی روبرو است. بنابراین ترجیحا در ترجمه این کتاب‌ها باید به روش تقسیم فصلی وارد عمل شد. تقسیم فصلی یعنی ترجمه هر فصل از کتاب به صورت جداگانه صورت پذیرد.

2- پژوهش‌های سیاسی

پژوهش‌هایی در باب سیاست که مشتمل بر طرح پژوهشی، چارچوب نظری، مطالعات قبلی، فهرست‌ها و ضمائم است.

3- اسناد و مدارک دیپلماتیک

یکی از دقیق‌ترین ساختارهای این نوع ترجمه است؛ زیرا اشتباه در ترجمه این اسناد ممکن است به تخریب روابط بین کشورها منجر شود. این اسناد و مدارک دیپلماتیک خیلی کم منتشر می‎شوند و اغلب جنبه سری دارند، اما در حوزه دانش سیاسی بسیار مهم هستند.

4- مطالب منتشر شده توسط رسانه‌ها

با ترجمه مطالب سیاسی منتشر شده از رسانه‌های مختلف اعم از مقاله، گزارش، تحقیق و اخبار در روزنامه‌ها، تلویزیون و سایر رسانه‌ها، می‌توان همزمان ترجمه سیاسی و رسانه‌ای را با هم ترکیب کرد.

5- کنفرانس‌ها و نشست‌ها

مجموعه‌ای از سخنرانان که سخنرانی هر سخنران به صورت جداگانه ترجمه می‌شود تا به ترجمه‌ای از کل محتوای کنفرانس یا نشست دست یابد.

6- یادداشت‌های سیاسی

یک سیاستمدار بازنشسته اغلب یادداشت‌های سیاسی می‌نویسد که در آن تجارب سیاسی خود را منعکس می‌کند. در اینجا، ترجمه تحت‌اللفظی این یادداشت‌ها باید رعایت شود؛ زیرا حاوی شواهد و اطلاعات مهمی هستند.

ضوابط و شرایط ترجمه سیاسی

یکی از رایج‌ترین انواع ترجمه که ضوابط و شرایطی در آن وجود دارد، ترجمه سیاسی است. این به دلیل حساسیت حوزه سیاسی و ارتباط آن با سرنوشت مردم و کشورها است. به همین ترتیب، بیننده ماهیت این ترجمه متوجه می‌شود که این ترجمه مستلزم رعایت شرایط و ضوابطی است و علاقه شخصی در آن قابل‌قبول نیست. بنابرین ما با فرآیندی مواجه هستیم که کار آسانی نیست و این واقعیتی است که باید دانست؛ زیرا این نوع ترجمه دشوار است و دارای شرایط و ضوابط زیر است:

• اصطلاحات سیاسی خاصی وجود دارد که قبل از شروع ترجمه باید آنها را به دقت بدانید. مثلا اگر بگوییم (حاکمیت آب)، (برنامه هسته‌ای) یا (تعیین مرزها) همه اینها اصطلاحات سیاسی هستند که مترجم تنها با شناخت و آشنایی با اهداف آنها می‌تواند وارد این حوزه از ترجمه شود.
• ترجمه تحت‌اللفظی. این مورد را خوب در نظر داشته باشید؛ زیرا ترجمه بر اساس معانی تقریبی، در دنیای سیاست غیرقابل‌قبول است و در اینجا ترجمه تحت‌اللفظی باید به صورت نوشتاری یا گفتاری انجام شود.
• علائم نگارشی پیش‌نیاز موفقیت این نوع ترجمه است؛ زیرا عدم وجود علائم نگارشی ممکن است معنی را تغییر دهد. بنابراین تغییر معنی به معنای مشکلی است که ممکن است به یک مشکل سیاسی تبدیل شود.
• ضوابط عادی ترجمه شامل تعهد به استفاده از کلمات آسان، پایبندی به دستور زبان، علائم نگارشی، ساختار کلمات، حفظ معنا و سایر عوامل تعیین‌کننده، ضوابط ضروری در این ترجمه هستند.

مهارت‌های لازم در ترجمه سیاسی

برای انجام این ترجمه، مترجم باید مهارت‌های زیادی داشته باشد. بیشتر این مهارت‌ها از طریق یادگیری و تمرین به دست می‌آیند. اولین مهارت، تسلط بر اصطلاحات سیاسی و شناخت آنها و اهداف مختلف آنها است. از این‌رو، مترجم باید بدیهه‌گویی سریعی داشته باشد که بتواند کلمات را انتخاب کرده و و مترادف‌های آن را به خصوص در ترجمه شفاهی سریع تشخیص دهد.

همچنین از جمله مهارت‌های لازم برای مترجم این است که بتواند به راحتی از علائم نگارشی استفاده کند. علاوه بر آگاهی مترجم از اخلاق حرفه‌ای ترجمه، مترجم همچنین باید در استفاده از برنامه Word (ورد) در کامپیوتر مهارت داشته باشد. علاوه بر این، مترجم باید توانایی تنظیم و قالب‌بندی متن را با استفاده از Word داشته باشد. نکته مهم‌تر اینکه مترجم باید در زمینه ترجمه مطالب سیاسی نیز تخصص داشته باشد؛ زیرا این امر به او توانایی تعامل دقیق‌تری با زبان سیاسی را می‌دهد.

مهم‌ترین مشکلات ترجمه سیاسی

در اینجا به مهم‌ترین مشکلات مربوط به این ترجمه می‌پردازیم که باید از بروز آنها پرهیز کرد؛ زیرا اشتباه در این نوع ترجمه ممکن است مشکلات جبران‌ناپذیری را به همراه داشته باشد. مهم‌ترین این مشکلات عبارتند از:

• درهم تنیدگی اصطلاحات سیاسی
• ترجمه به دانش فرهنگ سیاسی و شاید تاریخ نیز نیاز دارد. به این دلیل که یکی از وظایف ترجمه در رساندن معنا به خواننده است و برای درک معنا باید همه مفاهیم سیاسی و تاریخی آن را درک کرد.
• در ترجمه شفاهی یا گفتاری، مترجم با سرعت گفتاری گوینده مشکل دارد. در واقع این مشکل راه حلی جز ارتقای مهارت و توانایی مترجم در ترجمه ندارد. واقعیت این مشکل سخت و حتی بسیار دشوار است و مواضع سیاسی بسیاری وجود این مشکل را اثبات کرده‌اند.
• یکی از مشکلات این نوع ترجمه این است که اصولا در دانشگاه‌ها تدریس نمی‌شود. به طوری که ترجمه رسانه‌ای، ترجمه پزشکی و غیره را راحت‌تر پیدا می‌کنیم ولی یافتن دوره در این نوع ترجمه بسیار نادر است.
• آگاهی ضعیف از قوانین و مقررات سیاسی
• مشکلات مربوط به تفاوت‎های زبانی بین زبان‌ها.
• مشکلات مربوط به تحلیل زمینه بر اساس هنجارهای دیپلماتیک بین کشورها.
• مشکلات تطبیق مداخلات در فرآیند مذاکره.
• تفاوت در اصطلاحات سیاسی بین کشورها

در این مقاله با مهم‌ترین مشکلات ترجمه سیاسی، تعریف و بیان انواع قالب‌های ترجمه سیاسی آشنا شدیم و امیدوار هستیم که مقاله برای شما مفید واقع شود.

سوالات متداول

شما هم می‌توانید تجربیات و دیدگاه‌های خود را در رابطه با این موضوع با ما به اشتراک بگذارید.