یکی از قواعد چالش‌برانگیز و در عین حال شیرین عربی، بحث مربوط به قواعد عدد و معدود در عربی است. یادگیری قواعد عدد و معدود در عربی نه تنها برای غیرعرب‌زبان‌ها بلکه گاهی هم برای خود عرب‌زبان‌ها مشکل‌آفرین بوده است. از این‌رو در این مقاله به آموزش قواعد جامع عدد و معدود در عربی به همراه ذکر مثال‌هایی خواهیم پرداخت.
| آنچه در این مقاله می‌خوانید: عدد انواع عدد قواعد عدد و معدود 1- قواعد عدد (اصلی) اعداد مفرد اعداد مرکب اعداد عقود اعداد معطوف 2- قواعد معدود 3- عدد ترتیبی سخن پایانی |
عدد
عدد اسمی است که به مقدار و ترتیب چیزهای قابل شمارش اشاره می‌کند. عدد دو نوع دارد:
- عدد اصلی: بر شمارش چیزی یا کسی دلالت دارد.
- عدد ترتیبی: بر ترتیب و جایگاه چیزی یا کسی دلالت دارد.
انواع عدد
تقسیم‌بندی عدد در قواعد عدد اصلی به چهار بخش تقسیم می‌شود:
- اعداد مفرد: اعدادی هستند که شامل 1 تا 10 (همچنین 100، 1000 و ملیون) را در برمی‌گیرند.
- اعداد مرکب: اعدادی هستند که با عدد 10 ترکیب می‌شوند. به عبارتی دیگر از 11 تا 19 را در عربی اعداد مرکب می‌نامند.
- اعداد عقود: شامل اعداد 20 تا 90 است. (هر عقد یک 10 تایی را شامل می‌شود).
- اعداد معطوف: اعداد 21 تا 99 که ترکیبی از یکان و دهگان را شامل می‌شود.
تمرین انواع اعداد:
| عدد | نوع عدد |
| خمسة | ………………. |
| اثنان و عشرونَ | ………………. |
| تِسعونَ | ………………. |
| ثلاثة عشر | ………………. |
قواعد عدد و معدود
عدد و معدود در عربی احکام و قواعد خاصی دارد که در زیر به آنها اشاره خواهیم کرد.
1- قواعد عدد (اصلی)
اعداد مفرد
- عدد 1 و 2: چه مذکر یا مؤنث همیشه با معدود مطابقت دارند و و صفت آن به شمار می‌روند و در اعراب رفع یا نصب یا جر نیز از هم تبعیت می‌کنند.
مثال: طالبٌ واحدٌ / طالبةٌ واحدةٌ
طالبانِ اثنانِ / طالبتانِ اثنتانِ
طالبَینِ اثنَینِ / طالِبَتَینِ اثنَتَینِ
- اعداد 3 تا 10: این اعداد همیشه با معدود خود از نظر مذکر یا مؤنث بودن اختلاف دارند. یعنی اگر معدود مذکر باشد، عدد مؤنث و اگر معدود مؤنث باشد عدد به صورت مذکر نوشته می‌شود.
مثال: أربعةُ جُنودٍ / ثلاثةُ رِجالٍ
سَبعُ دَجاجات / عَشرةُ کُتُبٍ
- عدد 10: این عدد دو حکم دارد، به‌طوری که در حالت مفرد با معدود خود مغایرت دارد و در صورت مرکب با آن مطابقت دارد.
مثال: عشرةُ طلابٍ / عشرُ طالباتٍ
جاءَ أحدَ عشرَ رجلاً
جاءَت إحدى عشرَ امرأةً
- اعداد 100، 1000، ملیون: این اعداد بر حسب جایگاه‌شان در جمله اعراب (مرفوع به ضمه، منصوب به فتحه یا مجرور به کسره) می‌پذیرند. (مئة یا مائة / ألف / ملیون)
مثال: جاء مئةُ طالبٍ إلى المدرسةِ
رأیتُ مئةَ طالبٍ
سلمتُ علی مئةِ طالبٍ
| نمونه‌هایی از اعداد مفرد |
| رأیتُ ألفَ معلّمٍ |
| جاءتْ عشرةُ تلمیذاتٍ |
| مشیتُ خطوةً واحدةً |
اعداد مرکب
علت نامگذاری اعداد مرکب به این نام از آن جهت است که از دو جزء تشکیل شده است: عدد مفرد که با عدد ده(عشرة) ترکیب شده است. پس هرگاه یک عددی از 1 تا 9 با (عشرة) ترکیب شده باشد، دلالت بر 11 تا 19 دارد. نکات اعداد مرکب:
- اعداد 11 و 12: این اعداد همیشه با دو جزء خود با معدودشان مطابقت دارند. عدد 11 صرف‌نظر از جایگاهی که در جمله دارد، همیشه مبنی بر فتح دو جزء است:
مثال: جاء أحدَ عشرَ رجلاً
رأيتُ أحدَ عشرَ رجلاً
مررتُ بأحدَ عشرَ رجلاً
اما جزء اول عدد 12 در اعراب تابع مثنی است. یعنی با الف مرفوع و با یاء منصوب و مجرور است ولی جزء دوم یعنی (عشر) آن مبنی بر فتح باقی می‌ماند:
مثال: جاء اثنا عشرَ رجلاً
شاهدتُ اثني عشرَ رجلاً
سلمتُ على اثني عشرَ رجلاً
- اعداد 13 تا 19: این اعداد در جزء اول خود با معدود مغایرت و در جزء دوم مطابقت دارند.
مثال: نجح أربعةَ عشرَ طالباً / نجحتْ أربعَ عشرَةَ طالبةً
قابلتُ أربعةَ عشرَ طالباً وأربعَ عشرَة طالبةً
سلمتُ على أربعةَ عشرَ طالباً وأربعَ عشرَةَ طالبةً
| نمونه‌هایی از اعداد مرکب |
| حصدتُ ثلاثةَ عشرَ طنًّا من القمحِ (13 تُن گندم درو کردم) |
| كتبَ أحمدٌ اثنتي عشرةَ قصيدةً (احمد 12 قصیده نوشت) |
اعداد عقود
اعداد عقود (20 تا 90) برای معدود مذکر یا مونث به صورت یکسان بکار می‌روند. این اعداد در اعراب ملحق به جمع مذکر سالم به شمار می‌روند، یعنی با واو مرفوع و با یاء منصوب و مجرور می‌شوند.
مثال: جاء عشرونَ تلمیذاً
شاهدتُ عشرینَ تلمیذاً
سلمتُ على عشرینَ تلمیذاً
اعداد معطوف
این اعداد متشکل از یک عدد مفرد(1 تا 10) و یک عدد عقود(20 تا 90) است.
مثال: واحد وعشرون(21) / أربعة وثلاثون(34)
حکم این اعداد در مذکر و مونث بودن برخلاف معدودشان است و برحسب جایگاه‌شان در جمله اعراب می‌پذیرند. روش نوشتن اعداد معطوف به این شکل است که ابتدا عدد یکان(1 تا 9) و سپس عدد عقود(20 تا 90) نوشته می‌شود. اعداد معطوف در اعراب ملحق به جمع مذکر سالم هستند.
مثال: في الصَّفِّ أربعةٌ وعشرونَ تلمیذاً
رأیتُ سبعةً وثلاثين رجلاً
مررتُ على تسعةٍ وأربعين معلّماً
2- قواعد معدود
معدود که تمییز عدد نیز نامیده می‌شود، اسمی نکره است که همیشه همراه عدد است. معدود بعد از عدد می‌آید و بر حسب نوع اعداد اعراب (منصوب یا مجرور) می‌پذیرد. معدود دارای سه حکم است:
- معدود 3 تا 10: جمع و مجرور است: مثال: رأيتُ خمسة رجالٍ
- معدود 11 تا 99: مفرد و منصوب است: مثال: في الصف ثلاثة وأربعون طالباً
- معدود 100 و مشتقات آن: مفرد و مجرور است: مثال: رأيتُ أربعمئة رجلٍ
3- عدد ترتیبی
عدد ترتیبی از بین اعداد مفرد بر وزن (فاعِل) و (فاعِلة) برای دلالت بر ترتیب ساخته می‌شود:
- اعداد 1 تا 10: بر وزن فاعل/فاعلة ساخته می‌شود.
مثال: رأيتُ البنتَ الخامسةَ والولدَ الثانیَ والرجلَ السادسَ
- اعداد مرکب و معطوف: فقط جزء اول آنها بر وزن فاعل ساخته می‌شود و اعراب‌شان (به جز عدد 11 و 12) مانند عدد مرکب مبنی بر فتح است.
مثال: کتبتُ السطرَ الرابعَ عشرَ
- اعداد بر وزن فاعِل در مذکر یا مونث بودن چه مفرد یا جمع یا معطوف باشند با معدودشان مطابقت دارند.
مثال: الغرفة الرابعة
الرجل الخامس عشر
المركز الثاني والعشرون
سخن پایانی
هر چند قواعد عدد و معدود در عربی در نگاه اول بسیار پیچیده به نظر می‌رسد ولی یادگیری هر کاری مستلزم تمرین و تکرار است. در این مقاله با قواعد جامع عدد و معدود در عربی به همراه ذکر مثال آشنا شدیم. امیدواریم که لذت یادگیری قواعد عدد و معدود در عربی را با این مقاله چشیده باشید.
سوالات متداول
در عربی معدود 1 تا 10 به صورت جمع و مجرور نوشته می‌شود.
از بخش ثبت سفارش می‌توانید سفارش ترجمه عربی خود را برای ما ارسال کنید.
| در صورتی که در ترجمه زبان عربی یا ویراستاری و تولید محتوا و حتی پارافریز به زبان عربی مهارت دارید و قصد دارید با ترجمای همکاری داشته باشید، درخواست خود را در بخش استخدام مترجم برای ما ارسال کنید. |
| مشتری گرامی اگر سفارش عربی در زمینه ترجمه، ویراستاری، تولید محتوا یا پارافریز دارید می‌توانید آن را در اینجا ثبت سفارش کنید تا سفارش شما توسط بهترین مترجمان عرب‌زبان ترجمای انجام شود. |
شما هم می‌توانید تجربیات و دیدگاه‌های خود را در رابطه با این موضوع با ما به اشتراک بگذارید.
نوشته‌های تازه